VOVU metaalbewerking: Stap voor stap op weg naar procesmatig denken

VOVU metaalbewerking b.v. is een verspanend bedrijf dat actief is in CNC frezen en CNC draaien. Guus Fleskens, praktijkbegeleider van SMO-leerlingen binnen VOVU metaalbewerking, vertelt in een interview dat veel mensen tegenwoordig niet weten wat het vak inhoudt. Guus Fleskens: “Vaak wordt gedacht dat CNC frezen en CNC draaien vies, stoffig en zwaar werk is. Dat is echter allang niet meer zo, want overal zijn hulpmiddelen voor en alles is schoon. Tegenwoordig moet je vooral goed kunnen programmeren. De technologie is door de jaren heen zo veranderd; het draait nu vooral om automatisering en processen.” In dit artikel licht hij toe hoe dat precies zit en daarnaast vertelt hij over de manier waarop men bij VOVU metaalbewerking de SMO-leerlingen stap voor stap begeleidt tijdens hun stage.
  • Vovu Metaalbewerking Smo Leerling

Groeiambities

VOVU metaalbewerking is in 1987 opgericht door twee vrienden in een schuurtje. Van daaruit is het bedrijf doorgegroeid tot een bedrijf waar inmiddels 50 mensen vast en zo’n 10 tot 20 flex- en weekendkrachten in dienst zijn. Guus Fleskens vertelt: “We hebben inmiddels zo’n 9000 vierkante meter aan bedrijfsoppervlak tot onze beschikking. Het leuke is dat er ondanks de flinke groei die we door hebben gemaakt nog altijd een ons-kent-ons cultuur hangt met een gemoedelijke sfeer. De directeuren zijn nog steeds actief in het bedrijf en lopen ook ‘gewoon’ op de werkvloer rond. Wat zo mooi is aan het werken bij VOVU is dat iedereen er alle mogelijkheden heeft. Als je ambitie toont, dan wordt er door het bedrijf alles uitgehaald wat erin zit. Je bent geen nummer; er wordt altijd met je meegedacht.”

VOVU groeit nog altijd sterk. Guus Fleskens licht toe: “Onze focus ligt op verder groeien in de automatisering. Daarmee bedoelen we niet dat we mensen willen gaan vervangen door machines, maar juist dat we meer willen gaan doen met de mensen die we in dienst hebben. Ofwel, meer machines erbij rollen en investeren in mens en automatisering. Dat wil dus ook zeggen dat het niveau van de medewerkers omhooggaat; het werk is daardoor namelijk veel meer procesmatig ingericht. Dat is een andere insteek dan enkel het bedienen van de machines. Door de technologische ontwikkelingen draait het dus vooral om goed kunnen programmeren. Het vieze, zware werk van vroeger, dat kennen we allang niet meer. Het is jammer dat veel mensen (nog) niet weten wat het vak tegenwoordig inhoudt.”

Verantwoordelijk voor het hele proces

De ambities van VOVU liggen op het vlak van verder automatiseren. Dan heb je dus ook een ander type medewerkers nodig. Zo wordt het bruggetje gemaakt naar SMO-leerlingen. Guus Fleskens: “Doordat de technologie zich steeds verder ontwikkelt, wordt er ook meer gevraagd van de persoon die de machine bedient. Voorheen werkten we regelmatig met niveau 2 leerlingen die gingen draaien of frezen. Tegenwoordig zie je dat verschuiven naar niveau 3 en 4 leerlingen die een andere rol hebben. Bij ons ben je uiteindelijk een programmeur die machines programmeert, operators aanstuurt, mee organiseert en planningen doet. Je bent verantwoordelijk voor hele processen. En dat vraagt meer van iemand dan wanneer je alleen een product maakt. Doordat het veel meer theoretisch is, vergt het meer denkvermogen.”

“De meeste (SMO) leerlingen die we hier opleiden blijven wel hangen in het bedrijf, zo vervolgt Guus zijn verhaal. Ik ben zelf ook een mooi voorbeeld van zo’n leerling. Zelf ben ik namelijk als zaterdaghulp begonnen als machinepoetser, maar inmiddels werk ik al bijna 15 jaar bij VOVU. Door de jaren heen heb ik, terwijl ik bij VOVU werkte, diverse opleidingen gedaan zoals BBL 4 en daarna HBO. Momenteel doe ik eigenlijk alles in het bedrijf; denk daarbij aan plannen, programmeren en organiseren. Het is erg afwisselend, maar zeer zeker ook theoretisch. Door de jaren heen krijg je steeds meer zaken onder de knie en ontwikkel je jezelf verder door. Eigenlijk ben ik dus van machinepoetser intern opgeleid tot programmeur. En de mogelijkheid om die stappen te maken stimuleert ontzettend.” 

Stap voor stap ontwikkelen tijdens de stage

Guus Fleskens: “SMO-leerlingen die binnen ons bedrijf stage komen lopen maken in principe een keuze voor CNC frezen of CNC draaien. Het zijn namelijk echt twee verschillende specialisaties. Het komt wel eens voor dat ze bijvoorbeeld het draaien leuker vinden dan het frezen en dan na korte tijd switchen. Echter is het vrijwel onmogelijk om binnen de stageperiode beide zaken onder de knie te krijgen. Daar is de tijd te kort voor. Wanneer SMO-leerlingen bij ons binnenkomen maken ze kennis met de machines, de meetmiddelen en de procedures. Vervolgens doen we daar gedurende de stage steeds een stapje bovenop. Leerlingen geven daarbij zelf het tempo aan; de één leert immers wat sneller dan de ander.” Hieronder licht Guus Fleskens toe hoe zo’n stage stap voor stap verloopt:

>> De kennismaking

“Leerlingen beginnen altijd met producten meten en procedures begrijpen. Ze leren dan zaken als wanneer meet je, hoe meet je en hoe corrigeer je de machine. Ook maken ze kennis met verschillende gereedschappen, de slijtage daaraan en de mogelijkheden. Na de kennismaking mogen ze zelfstandig een machine bijhouden. Een dergelijke machine is namelijk ingesteld voor een bepaald product en dat proces draait een aantal uur. Leerlingen ervaren dan bijvoorbeeld hoe gereedschappen slijten en leren daarvan.”

>> De machine omstellen

“Een volgende stap is een machine omstellen van het ene naar het andere product. Daar zijn procedures voor handelingen aan de machine die een bepaalde verwerkingsvolgorde hebben. In het begin begrijpen leerlingen vaak niet goed waarom die volgorde belangrijk is, maar later komen ze erachter dat die volgorde er wel degelijk toe doet. Ze moeten dan namelijk regelmatig switchen tussen meerdere machines die ze moeten beheren en daardoor zijn ze niet steeds op dezelfde plek bezig. Om die reden is het van belang dat ze het proces stap voor stap volgen; als ze weer terugkomen bij de machine die ze aan het omstellen terug komen, moeten ze immers wel weten waar ze vorige keer geëindigd zijn.”

>> Het plannen

“Later in de stage krijgen ze een aantal machines toegewezen die ze moeten bijhouden. Twee machines draaien dan bijvoorbeeld en eentje moet worden omgesteld. Op die manier leren ze ook het plannen, wat een moeilijk aspect is. Het is daarom belangrijk dat leerlingen gedurende de stage zo veel mogelijk ‘vlieguren’ maken. Ze krijgen weliswaar uitgelegd hoe alles werkt, maar ervaren het pas echt als ze zelf aan de knoppen draaien. Eigenlijk is het continu tegen probleempjes aanlopen, nadenken over de aanpak en de probleempjes oplossen. In het begin is dat lastig, het duurt vaak even voor iets logisch is.”

>> Het programmeren

“Vaak pas tegen het einde van de stage gaan leerlingen over op het programmeren van een machine. Het heeft namelijk geen zin om programmeren te leren als je nog niet kunt overzien wat het effect is van bepaalde handelingen. Een goed proces maken is namelijk een hele kunst. En juist die kunst is wat wij als VOVU metaalbewerking SMO-leerlingen proberen bij te brengen gedurende de stageperiode. Het belang zit hem namelijk in het onder de knie krijgen van het proces en niet zozeer in het programma. Zodra leerlingen kunnen programmeren, komen ze zaken tegen waarover ze eerder al uitleg hebben gehad, maar die ze nu pas echt gaan begrijpen omdat ze in de praktijk zien wat het doet. Dan valt de puzzel in elkaar.”

Procesmatig kunnen denken

Guus Fleskens besluit: “In bovenstaand verhaal heb ik uitgelegd hoe wij een leerling stap voor stap begeleiden. Ons doel is om een SMO-leerling zo snel mogelijk volwaardig mee te laten draaien. Ze leren het meeste als ze zelf tegen problemen aanlopen en er oplossingen voor moeten bedenken. Uiteraard maken ze daarbij fouten, maar daar leren ze alleen maar van. En zo kom ik weer tot de conclusie dat ons vakgebied tegenwoordig steeds meer draait om procesmatig kunnen denken. En dat, gecombineerd met verdere automatisering, vormt voor VOVU de sleutel voor verdere groei in de toekomst!”